غفارزاده، استاد دانشگاه علوم تحقیقات و عضو هیات مدیره انجمن متخصصان محیط زیست ایران یکی از امضاکنندگان بیانیه «هوای تهران-72» است که در گفت‌وگو با ماهنامه شورایاران به مرور شرایط اجتماعی و سیاسی آن زمان جهت فعالیت‌های محیط زیستی می‌پردازد.

غفارزاده می‌گوید: آن زمان من در سازمان ملل ایران مسئول محیط زیست بودم. البته بیشتر عمر حرفه‌ایم در خدمت سازمان ملل در جاهای مختلف دنیا کار می‌کردم که آن زمان در ایران بودم و این مسئولیت را داشتم و قاعدتا دوستانی که در سازمان‌های مردم‌نهاد فعالیت می‌کردند ما را می‌شناختند و فکر می‌کردند اگر کسی هم از سوی سازمان ملل این بیانیه را امضا کند نفوذ این اعلامیه بیشتر می‌شود و با من تماس گرفتند و من هم با افتخار امضا کردم.

به گزارش روابط عمومی ستاد هماهنگی شورایاری ها، او با اشاره به این‌که آن زمان بیشتر فعالیت‌های محیط زیستی توسط روزنامه همشهری پوشش داده می‌شد، می‌گوید: در آن زمان روزنامه همشهری که اکنون هم منتشر می‌شود در زمینه محیط زیست بسیار فعال بود. این رسانه از جمله نهادهایی بود که در راستای بیانیه و انتشار آن فعالیت‌های ارزشمندی انجام داد.

وی می‌افزاید: علاوه بر آن شرکت کنترل کیفیت هوا هم بود که در این زمینه فعالیت‌های زیادی داشت. در واقع همه این‌ها از آدم‌های پشت این داستان بودند و من این دو نهاد اثرگذار را به خاطر دارم. مساله دیگری که وجود دارد، این است که در آن زمان چندان هراسی نبود اگر یک حرف محیط زیستی بزنیم. در واقع کسی را به خاطر فعالیت محیط زیستی دستگیر نمی‌کردند. در نتیجه فعالیت در خصوص محیط زیست فعالیتی کاملا غیرسیاسی تلقی می‌شد.
عضو هیات مدیره انجمن متخصصان محیط زیست ایران ادامه می‌دهد: این بیانیه مربوط به دوره آقای هاشمی رفسنجانی بود و در آن زمان حرف محیط زیستی زدن خطرناک تلقی نمی‌شد. آن زمان می‌گفتند محیط زیستی حرف بزنید و حرف دیگری نزنید.آن زمان صداهای محیط زیستی در ایران در حال تقویت شدن بود و حتی در برنامه چهارم عمرانی که در زمان آقای خاتمی تنظیم شد بسیاری از این حرف‌ها منعکس می‌شد. از نظر محیط زیستی برنامه چهارم خواستار صندوق برای سمن‌ها می‌شود وهمچنین موضوع حسابداری برای محیط زیستی‌ها مطرح می‌شود. اقدامات مهمی در آن زمان انجام شد و متاسفانه بعد از شروع دوره احمدی نژاد صداهای جمعیت‌های محیط زیستی کمرنگ شد و به محاق رفت.
غفارزاده با اشاره به تجربه‌های بین المللی‌اش در حوزه محیط زیست می‌گوید: من با محافل جهانی در ارتباط بودم و الان مساله اول جهان، محیط زیست است و به‌ویژه داغ شدن اقلیمی، مساله و دغدغه است. متاسفانه در ایران این موضوعات اصلا مورد توجه نیست. درواقع موضوع ما فقط آلودگی هوا نیست بلکه مسائل محیط زیستی زیادی است که باید مورد توجه قرار گیرد از جمله تغییرات اقلیمی که در جهان دغدغه اصلی است.
وی درباره اثرگذاری سمن‌ها بر پیگیری موضوعات محیط زیستی می‌گوید: سمن‌ها همیشه پیشران موضوع هستند و اگر سمن‌ها پیگیر نباشند دولت‌ها اصلا پیگیر نمی‌شوند. البته با توجه به این‌که فلسفه وجودی بیانیه «هوای تهران -72» را بررسی می‌کنید باید بگویم که مساله کنش‌گری محیط زیستی در دوره آقای رفسنجانی متفاوت بود و سیاسی نگاه نمی‌کردند. حتی کنش‌گرهای سیاسی چندان فعال نبودند بلکه محیط زیستی‌ها بیشتر فعال بودند اما هرچه به سمت دولت‌های با نگاه امنیتی می‌رویم مساله کنش‌گری اجتماعی به طور کلی تحت فشار قرار می‌گیرد.
عضو هیات مدیره انجمن متخصصان محیط زیست ایران درباره مورد توجه قرارگرفتن آلودگی هوا نسبت به سایر مسائل محیط زیستی می‌گوید: از آنجایی که تنفس می‌کنیم پس آلودگی هوا دیده می‌شود اما ممکن است مثلا من فرسایش خاک و موضوع آب را مهم‌تر بدانم. درواقع مسائلی که بهتر و بیشتر به چشم می‌آید، به لحاظ رسانه‌ای حرف اول را می‌زنند و البته به این معنی نیست که اصلا مهم نباشد.
غفارزاده می گوید: آلودگی هوا را همه احساس می‌کنند. خاطرم هست کرباسچی که شهردار تهران بود، به این مساله توجه می‌کرد. ایشان تحصیلات حوزوی هم دارند و در این زمینه مثال خوبی می‌زد و می‌گفت، مساله آلودگی هوا موضوع دم است یعنی مساله خون است. هم‌اکنون کسانی که هوا را آلوده می‌کنند جرم مذهبی مرتکب می‌شوند.
غفارزاده درباره چرایی تداوم آلودگی هوا می‌گوید: اگر بخواهیم بدانیم چرا این مهم در حال اتفاق افتادن است، در‌آخر کار باید بروید سراغ موضوع اقتصاد سوخت‌های فسیلی در شهر تهران. ما موتورسیکلت‌های زیادی در تهران داریم، چون سوخت ارزان است. ریشه بخشی از آلودگی هوای تهران در ارزان بودن سوخت‌های فسیلی است.
منبع: ماهنامه شورایاران