شهر دوستدار کودک

الهام فخاری عضو شورای شهر تهران

چارچوب‌ها و الگوهای شهری كه در دوره‌های گذشته برپايه پيمان نامه‌ها نگاشته شده‌اند، پيوست های لازم برای برنامه ريزی و مديريت روستايی، شهری و ملی در پی دارند. ازجمله اين چارچوب‌ها كه در دهه گذشته مورد توجه قرار گرفت، «شهر دوستدار كودک» است. اين چارچوب برپايه مسئله چگونگی زيست شهری كودكان، برای كودكان و با كودكان تنظيم شده است. كودكان بخشی از جامعه شهری هستند كه كيفيت زندگی آن‌ها، فراوانی و الگوی پراكندگی‌شان در شهر يا روستا و مهارت‌هايشان بر امروز و آينده شهر يا روستا اثر معناداری می‌گذارد.

 كيفيت زندگی كودک و دوران كودكی در همه بعدهای مكانی، بدنی، اجتماعی، شناختی و عاطفی و در مورد سازه‌های چند بعدی مانند نگرش، درگيرشدن و خلاقيت بر چگونگی رشد او، زيرساخته‌های شهر و شهروند بزرگسالی كه خواهد شد، اثرگذار است. نخستين ويژگی شهر دوستدار كودک اين است كه دربردارنده شهرسازی و كالبدشهری است كه سهم حضور فعال و پويای كودكان و همچنين حقوق همگی آن‌ها اعم از برخوردار و نابرخوردار، بدسرپرست و بی‌سرپرست و دختر و پسر در آن به رسميت شناخته شده باشد. فضاهای شهری مناسب براي تعامل، مهارت آموزی، كارورزی اجتماعی، بازی و تجربه‌های طبيعی، بنيادی‌ترين ويژگی شهر دوستدار كودک است.

 فضای كالبدی مناسب كودكان محيطی است كه از امنيت، سلامت و گستردگی برخوردار باشد. در شهر دوستدار كودک امكان آمد و شد ايمن بايد تدارک ديده شده باشد. در شرايط كنونی آيا تهران فضاهای لازم برای كودكان را دارد؟ آيا وسايل و سازوكارهای آمد و شد متناسب با شرايط كودكان طراحی شده‌اند؟ پياده راه‌ها كه برای همه گروه‌های سنی نامناسب هستند، برای كودكان به مراتب ناايمن تر هستند. اين لايه زيرساختی شهر است كه در آن برای كودكان حقی پيش‌بينی نشده است. لايه ديگر، فرايندها و مناسبات شهری است كه بايد سهم و نقش آفرينی كودكان در آنها پيش بينی می‌شده است. تمرين و تعامل اجتماعی كودكان كه آينده سازان و سرمايه شهروندی جامعه هستند، در كجای شهر برنامه ريزی شده است؟ بازی يكی از مهم‌ترين كارها و حق انسانی ارزنده‌ای است كه از زندگی همه گروه‌های سنی برچيده شده است.

اهميت بازی برای كودكان از نظر رشد شناختی و بازنمايی خود زيسته و خود آرزويی، دو چندان است. بسته تر شدن فضاها، كوچک شدن خانه‌ها، از ميان رفتن درختان، نابودی جانوران، ويران شدن مفهوم كوچه به عنوان زمينه‌ساز همسايگی و كنش اجتماعی با الگوی شهر دوستدار كودک سازگاری و هماهنگی ندارد. دوستداران كودک نخست بايد بپذيرند و پايبند شوند كه حق شهروندان برای همه گروه‌های سنی عادلانه رعايت شود. در گام بعدی برنامه، فرايندها و روش‌هايی با رويكرد تعاملی برای كودكان تدارک ديده شود.
منبع: روزنامه همشهری

کد مطلب : ۲۸۱۶